شهرستان سلماس
شهرستان سلماس یکی از شهرستان های هفده گانه استان آذربایجان غربی است که در قسمت شمالی استان واقع شده و مرکز آن شهر سلماس است.سلماس بین 44درجه و 22دقیقه تا 45درجه و 10دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ و بین 37درجه و 54دقیقه تا 38درجه و 25دقیقه عرض شمالی از خط استوا واقع شده است .شهرستان سلماس از سمت شمال با شهرستان خوی (بخش های قطور و مرکزی) از سمت مشرق با شهرستان شبستر (بخش انزاب با مرکزیت شهر تسوج) و در یاچه ارومیه از سمت جنوب با شهرستان ارومیه (بخش های انزل با مرکزیت شهر قوشچی و بخش صومای برادوست با مرکزیت شهر سرو ) و از سمت مغرب با کشور ترکیه به طول 85کیلومتر هم مرز است. مساحت کل شهرستان سلماس 2544کیلومتر مربع می باشد که 8/6 درصد مساحت استان و از نظر وسعت پنجمین شهرستان استان آذربایجان غربی می باشد. از این مقدار550کیلومتر مربع آن را دشت سلماس تشکیل می دهد که این دشت معادل 6/22درصد کل مساحت شهرستان است. فاصله شهر سلماس از مرکز استان، شهر ارومیه 95کیلومتر، از شهر خوی 45کیلومتر، از شهر تبریز 160کیلومتر، از شهر شبستر 90کیلومتر و از شهر تسوج 50کیلومتر می باشد. فاصله شهر سلماس تا پایتخت کشور، شهر تهران 790 کیلومتر است.ترکی آذری زبان رایج در سلماس می باشند. آب و هوای این شهرستان در قسمت های مرزی و کوهستانی سرد و در سایر نقاط معتدل و خشک است. مطالعات باستان شناسان از تپه‌های اطراف سلماس، قدمت آن را در حدود 9 هزار سال قبل یعنی هفت هزار سال قبل از میلاد را تخمین می زنند و بر این اساس نخستین قوم در سلماس اقوام سومری بودند و بعدها در هزاره اول قبل از میلاد در زمان حکومت اوراتورها در سایه اقدامات آنان در این منطقه شهر اولهو به وجود آمد. سلماس، دارای بناهای تاریخی و تپه های باستانی و مکان های قدیمی است که امروز آثاری از آنها برجای مانده است.
- وسعت: 2544کیلومتر مربع
- جمعیت براساس سرشماری سال1395: 196546نفرو 48892خانوار
- جمعیت شهری: 97060 نفر
- جمعیت روستایی: 95531 نفر
- تعداد شهر: 2شهر (سلماس و تازه شهر(
- تعداد بخش: 2بخش (بخش مرکزی و بخش کوهسار)
- تعداد دهستان: 7دهستان(4دهستان در بخش مرکزی و3دهستان در بخش کوهسار(
- تعداد روستا: 151(68روستا در بخش مرکزی و 83روستا در بخش کوهسار(
مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی و گردشگری شهرستان سلماس:
تپه باستانی درشک : در کنار جاده سلماس، ارومیه و در ابتدای چمن درشک تپه باستانی پکاجیک بر روی این تپه، امروز قبرستان ارامنه واقع گردیده است وتپه دیمات در گلعذان و تپه گرده سره در کنار جاده سلماس خوی (روستای مغانجوق).
کول تپه : در شمال شهر سلماس در نزدیکی خانه سالمندان واقع شده و از حیث قدمت تاریخی دارای ارزش بالایی است. از حفاری وکاوش باستانشناسی انجام یافته قدمت آن به نه هزار سال قبل بر می گردد .
امامزاده های کهنه شهر و برگشاد که از نوادگان امام علی النقی (ع ) می باشند.
مرگ یعقوب: زیارت گاه ارامنه در کهنه شهر و در فاصله کمی از جنوب امامزاده واقع شده است و آثار کلیساهای هفتوان، ملحم، خسروآباد، پتاویر، آخته خانه، پکاجیک، قلعه سر خرابه های کلیسایی در غرب سوره و همچنین خرابه کلیسای روستای دریک.
گوزلی دره : زیارتگاهی در غرب کهنه شهر و نزدیکی روستای نظر آباد در دامنه ارتفاعات سنگر واقع شده است .
قلباق در کهنه شهر : در اصطلاح محلی گل بندگویند. قلباق یکی از عرفای بزرگ قرن دوم هجری است. این زیارتگاه در دامنه کوه انبت واقع است.
ایوان داشی : در بلندترین نقطه ارتفاعات انبت در شمال کهنه شهر واقع شده است و دارای کتیبه ارزشمندی می باشد.